Birlik Nasıl Yazılır? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Açısından Bir Bakış
Bir gün otobüste yolculuk yaparken, yanımda bir kadın vardı. Üzerinde yazılı bir tişört vardı ve dikkatimi çekti. Tişörtünde “Birlik, beraberlik, kardeşlik” yazıyordu. İlk başta bu slogan bana çok sıradan geldi, ama sonra düşündüm: Gerçekten “birlik” nedir? Sadece birkaç kelimenin ötesine geçip, bu kavramı toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet bağlamında ele almanın zamanı geldiğini fark ettim. Çünkü “Birlik nasıl yazılır?” sorusu, sadece dilin doğru kullanımından daha fazlasını ifade ediyor. Birlik, kimlerin içinde olduğu, kimlerin dışlandığı, kimlerin sesinin duyulduğu ve kimlerin hala görünmediği bir kavram haline gelebilir. Peki, birlik gerçekten herkes için aynı anlama mı geliyor? Bu yazıda, birlik olgusunu toplumsal cinsiyet ve çeşitlilik açısından derinlemesine inceleyeceğiz.
Birlik ve Toplumsal Cinsiyet: Kim İçeride, Kim Dışarıda?
Birlik, genelde güçlü bir dayanışma duygusu, birlikte hareket etme isteği olarak algılanır. Ancak, toplumsal cinsiyet perspektifinden bakıldığında, bu kavramın yalnızca heteronormatif, erkek egemen bir düzende şekillendiğini görebiliriz. İstanbul’daki toplu taşımada, her gün aynı otobüse binen bir kadın olarak, “Birlik” fikrinin bazen nasıl yanlış bir şekilde, kadınları ve LGBTİ+ bireyleri dışlayan bir şekilde yazıldığını gözlemliyorum. Örneğin, kadınların iş gücüne katılımı ve toplumsal eşitlik mücadeleleri, genellikle bir tür ‘ekstra’ çaba gibi gösteriliyor. Oysa birlik, herkesin eşit haklara sahip olduğu, sesini duyurduğu, farklı kimliklerin bir arada var olduğu bir olgudur. Herkesin “aynı” şekilde bir arada olması gerektiğini iddia etmek, aslında bu çeşitliliği görmezden gelmektir.
Bir arkadaşımın iş yerindeki deneyiminden bahsedeyim. Birlik ve beraberlikten bahsedilirken, kadınların çoğunlukta olduğu bir departmanda, bazı kararların erkek yöneticiler tarafından alındığını fark etti. Kadınlar, toplantılarda söz alırken daha fazla zorluk yaşarken, erkeklerin söyledikleri sıklıkla destek buluyordu. Burada birlikten bahsetmek kolaydı, ama gerçekte kimler birbirini daha kolay anlıyordu, kimlerin sesinin duyulması zordu? Birlik, aslında eşitlik ve fırsat eşitliğiyle birleştiğinde gerçek anlamına kavuşuyor.
Çeşitlilik ve Birlik: Kimseyi Dışlamamak
Birlik, bir tek tip insan topluluğu oluşturmak değil, farklı kimliklerin ve kültürlerin bir arada var olabileceği bir ortam yaratmaktır. Çeşitlilik, birlik olgusunun sadece bir araya gelmekle sınırlı olmadığını, aynı zamanda bu çeşitliliği kucaklayarak birlikte yaşamayı öğrenmek gerektiğini anlatır. Geçenlerde bir sosyal sorumluluk projesinde çalışırken, gönüllülerin çeşitli yaşlardan, etnik kökenlerden ve sosyo-ekonomik düzeylerden gelmesiyle ilgili çok sayıda insanla tanıştım. Birlik nasıl yazılır sorusu burada bambaşka bir boyut kazandı. Hepimiz farklı arka planlardan geliyorduk ama bir amaç etrafında toplanmıştık. O an, birlik ve çeşitliliğin aslında birbirini tamamlayan kavramlar olduğunu fark ettim. Gerçek birlik, sadece benzerliklere değil, farklılıklara saygı göstererek bir arada durabilmektir.
Birlik ve Sosyal Adalet: Dışlanmamak, İleriye Gitmek
Sosyal adalet, insanların sadece eşit haklara sahip olmalarını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda herkesin sesinin duyulmasını da garanti eder. “Birlik nasıl yazılır?” sorusuna sosyal adalet açısından baktığımızda, bu kavramın anlamı çok daha genişler. Adaletin olmadığı bir birlik, aslında bir çelişki yaratır. Sosyal adaletin sağlanması, tüm bireylerin eşit fırsatlara sahip olduğu bir ortamda gerçek anlamda birlikten bahsedilebilir. Ancak bu noktada, adaletin sadece resmi kurallarla değil, aynı zamanda toplumsal normlarla da şekillendiğini unutmamalıyız. Herkesin sesinin duyulması, sadece doğru yazımın değil, doğru yaşam biçimlerinin de yazılması demektir.
Sokakta yürürken bazen bunu çok net hissediyorum. Örneğin, işyerindeki eşitlik, her zaman basit bir eşitlik anlayışıyla sağlanamaz. Birçok insanın yalnızca cinsiyetleri ya da kimlikleri nedeniyle dışlandığını görmek, birlik ve sosyal adaletin gerçekten uygulandığı bir toplumda yaşamayı ne kadar çok arzu ettiğimi bana hatırlatıyor. Toplumun her katmanında, her bireyin özgürce var olabilmesi ve kendini ifade edebilmesi gerek. Bunu başarmak, gerçekten herkesin eşit haklar ve fırsatlarla buluştuğu bir toplum yaratmaktır. Çünkü birliğin temeli, adaletle atılır.
Sonuç: Birlik Nasıl Yazılır? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adaletle Birlikte
“Birlik nasıl yazılır?” sorusu, aslında sadece dilbilgisel bir soru olmaktan çıkar ve toplumsal yapıyı sorgulayan, dönüştüren bir hale gelir. Gerçek birlik, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adaletin iç içe geçtiği bir kavramdır. Birlik, sadece birlikte olma fikri değil, aynı zamanda herkesin sesini duyurduğu, eşit fırsatlar bulabildiği ve kimseyi dışlamadan bir arada yaşama arzusudur. İstanbul’un kalabalık sokaklarında, her gün gözlemlediğim gibi, birlik bir arada yaşamayı öğrenmekle başlar. Bu, herkesin kendi kimliğiyle saygı duyularak yazıldığı bir hikayedir. Ve bu hikayenin sonunda, gerçek bir birlik vardır.